۱۳۸۹ دی ۵, یکشنبه

پیاده رو

هوا سرد بود. برف و گِل يخ زده و ماسه کف پياده رو را پوشانده بود. در اوقات عادي ساعت نزديک يک صبح در خيابان Tupper محله ي Atwater گاهي چند نفري يا ماشيني ديده مي شدند. ولي در شب بيست و پنجم دسامبر، واپسين شب های سال 2010 و در هواي منفي پانزده درجه هيچ کس جز من که با گام هاي سريع به سمت اتوبوس راه مي رفتم در خيابان نبود. به صداي گام هايم بر روي گل و ماسه ها گوش مي دادم و به روزي که گذرانده بودم مي انديشيدم. متوجه شدم که شخص ديگری در پياده رو به سمت من در حال راه رفتن است. کاپشن تيره رنگ به تن و شلوار جين به پا داشت و دستهايش را جيب هاي کاپشنش قرار داده بود. کلاه کاپشن روي سرش بود و تاريکي چهره اش را پوشانده بود. مشتاق بودم تا چهره اش را ببينم. اشتياقي کاملاً خام و ناخودآگاه به شناسايي يک عابر ناشناخته در يک نيمه شب سرد و خلوت زمستان. شايد هم تنها به خاطر اينکه تنها موجود متحرک در اطرافم بود. از شکل و سرعت راه رفتنش حدس زدم که مردي جوان باشد. همچنان به سمت هم قدم بر مي داشتيم. بخاري که با هر بازدم از بيني و دهانم خارج مي شد کمي ميدان ديدم را تار مي کرد. به يکديگر نزديک تر مي شديم و من همچنان جز يک بيضي سياه رنگ با محيطي بنفش (دست کم با نور چراغ هاي خيابان) چيز ديگري از سر عابر روبرويم نمي ديدم. با خودم فکر کردم احتمالاً کلاه کاپشنش تا مي توانسته جلو کشيده تا باد زمستاني صورتش را آزار ندهد. بيشتر براندازش کردم. تقريباً هم قد بوديم. تند گام برمي داشت و با هر گام شانه اش را کمي به جلو مي انداخت و با وجود اينکه اکنون کمتر از ده متر با يکديگر فاصله داشتيم همچنان جز بيضي سياه رنگ هيچ چيز ديگري به جاي صورتش ديده نمي شد. تا چند ثانيه ي ديگر از کنار يکديگر رد مي شديم و مي توانستم بالاخره نگاهي به صورتش بياندازم و ببينم اين همپاي مرموز نيمه شب من کيست. اکنون که به هم نزديک شده بوديم و دقيقاً رو به روي هم راه نمي رفتيم خجالت کشيدم که بی وقفه به او خيره شوم. نگاهم را به سمت خيابان چرخانندم تا در لحظه ی تلاقي با خيال راحت صورتم را برگردانم و چهره اش را ببينم. همچنان با گوشه ي چشم گام هايش را مي شمردم و با احتساب سرعت حرکت خودم محاسبه مي کردم تا ببينم چه زماني سرم را برگردانم. اکنون در يک متري يکديگر قرار داشتيم. فاصله ي بين من و او زياد نبود و به علت پهناي کم پياده رو و پوشيده بودنش از برف در هنگام تلاقي تقريباً از نيم متري يکديگر گذر مي کرديم. اين فاصله براي ديدن چهره ي رهگذر بنفش پوش ايده آل بود. سرم را برگرداندم. متوجه شدم که او نيز سر خود را برگرداند تا به من نگاه کند. گويي زمان براي لحظه اي متوقف شد و من بدون اينکه متوجه باشم با چشمان خيره به سياهي احاطه شده درون کلاه کاپشن مي نگريستم. درون کلاه خالي نبود. تاريک نبود. سياه بود. سياه تر از هر سياهي که تا کنون ديده بودم. سياه تر از اتاق تاريک عکاسي، سياه تر از اعماق غار نخجير که در نوجواني ديده بودم و همواره در ذهنم مانده بود. سياه تر از تاريکي مطلق يا هر تصوري که از آن داشتم. و آن سياهي به من نگاه کرد. نگاهش تا اعماق وجودم فرو رفت. گويي سيلي از جوهر سياه مطلق از چشمانم به درون بدنم جاري شد و تک تک سلول هاي بدنم را در خود فرا گرفت. زمان ايستاده بود.

نمي دانم کي زمان دوباره به حرکت درآمد، يا ذهن من کي دوباره هوشيار شد. وقتي به خود آمده بودم چند متري دورتر از نقطه ي تلاقي ام با سياهي در حال راه رفتن بودم. با همان آهنگ حرکت. سرماي عجيبي را در درون بدنم حس مي کردم و از شدت آن ستون مهره هايم خشک شده بود. حتي لحظه اي هم به ايستادن و نگاه کردن به پشت سرم نيانديشيدم. سرم را پايين انداختم و به صداي برف و گل و ماسه و در زير پوتين هايم گوش دادم. صداي ديگري نمي آمد. خيابان تاريک و ساکت بود.

۱۳۸۹ دی ۱, چهارشنبه

شب بلند

پیرمرد جرعه های کوچک برندی را روی زبانش می لغزاند. نوکتورنی را انتخاب کرد. موسیقی شوپن سکوت اتاق را شکست. گوش هایش سوت می کشید. خسته بود و میل نداشت از روی کاناپه بلند شود. ولی نمی توانست بخوابد. ذهنش گویی در نوعی خلاء رها بود و چرخ می خورد. موسیقی اوج گرفت. فرود آمد. بازگشت به تم اصلی. نوکتورن آرامی نبود ولی گوش دادن به آن آرامَش می کرد. به راستی چه چیزی آرامشش را گرفته بود؟ آرامش واژه ی ناملموسی بود. مانند خوشبختی، مانند آزادی. اگر ندانی آرامش چیست نمی توانی به آن دست یابی و تا به آن دست نیابی نخواهی فهمید که چیست. نمی دانست در حال حاضر در کجای این دور باطل قرار دارد. تنها لحظات کوتاهی از زندگیست که آدمیزاد می داند که آرام است. می داند که خوشبخت است و می داند که آزاد است. باقی عمر تنها جستجوییست در فضای هزار بعدی برای یافتن آن مختصات گمشده. نوکتورن تمام شد. نوکتورن دیگری را انتخاب کرد. با خود اندیشید "چه شب بلندی".



یلدای 89 - 2010

بخت از دهان دوست نشانم نمی‌دهددولت خبر ز راز نهانم نمی‌دهد
از بهر بوسه‌ای ز لبش جان همی‌دهماینم همی‌ستاند و آنم نمی‌دهد
مردم در این فراق و در آن پرده راه نیستیا هست و پرده دار نشانم نمی‌دهد
زلفش کشید باد صبا چرخ سفله بینکان جا مجال بادوزانم نمی‌دهد
چندان که بر کنار چو پرگار می‌شدمدوران چو نقطه ره به میانم نمی‌دهد
شکر به صبر دست دهد عاقبت ولیبدعهدی زمانه زمانم نمی‌دهد
گفتم روم به خواب و ببینم جمال دوستحافظ ز آه و ناله امانم نمی‌دهد

۱۳۸۹ آذر ۲۲, دوشنبه

Writing as a glorious achievement of human civilization


...The intended restricted uses of early writing provided a positive disincentive for devising less ambiguous writing systems. The kings and priests of ancient Sumer wanted writing to be used by professional scribes to record numbers of sheep owed in taxes, not by the masses to write poetry and hatch plots. As the antrhopologist Claude Lévi-Strauss put it, ancient writing's main function was to ''facilitate the enslavement of other human beings.'' Personal uses of writing by nonprofessionals came only much later, as writing systems grew simpler and more expressive...
...All of the likely or possible independent inventions of writing (in Sumer, Mexico, China and Egypt), and all of the early adaptations of those invented systems (for example those in Crete, Iran, Turkey, the Indus Valley, and the Maya area) involved socially stratified societies with complex political institutions...Early writing served the needs of the those political institutions (such as record keeping and royal propaganda), and the users were full-time bureaucrats nourished by stored food surpluses grown by food-producing peasants...

(Guns, Germs and Steel, The Fates of Human Societies, by Jared Diamond)

ای کسانی که در تمدن پرافتخار ایران باستان غرق شده اید. بدانید و آگاه باشید که اقتدار و افتخار یک امپراطوری دخلی به رفاه شهروندانش ندارد. پس حسرت آن دوران را نخورید و به درد مملکت برسید.

۱۳۸۹ آذر ۱۸, پنجشنبه

Click here to start a new game


گاهی وقتها دلم می خواد از اول شروع کنم. نمی دونم اول دقیقن می شه چه زمانی. اول دبستان؟ اول راهنمایی؟ اول دبیرستان؟ اول لیسانس؟ اول دکترا؟اصلن چرا باید اول ها همیشه با مدرسه سنجیده بشن؟ می خوام از اولین ساز، اولین عشق، اولین کوه، اولین آزمایش علمی، اولین نقاشی شروع کنم.

نگاه می کنم به پسر هفده ساله ی علامه حلی المپیادی که شبها خواب دی.ان.ای می دید و صبح پا می شد وذوق می کرد. الان شبا خواب پروتئین می بینه و صبح که پا می شه خسته س. گاهی وقت ها فکر می کنم زندگیم شده مثل یه بازی Civ که وسطش نگاه می کنم از مملکتی که ساختم خوشم نمی آد! این شهر رو باید یه کم اینور تر می ساختم! چرا با فلان ممکلت جنگ راه انداختم؟! کاش یه کم زودتر فلان علم رو کشف کرده بودم یا فلان wonder رو ساخته بودم! اصلن ولش کن از اول شروع می کنم! یا نه دویست سال برمیگردم عقب و اون شهر رو یه کم اینور تر می سازم! ولی زندگی بازی Civ نیست. نمی شه کامپیوتر رو خاموش کرد و بعد از هشت ساعت بازی و با احساس تهوع و کوفتگی رفت خوابید. باید با همه ی کج و معوجی هاش و wonderهای نساخته و علم های دیر کشف شده و جنگ ها و پیمان های صلح ناخواسته ش بسازم تا منقرض نشم.

En tout cas، چه فایده ای داره نگاه کردن به مسیری که بنا بود طی بشه و مقایسه کردنش با مسیری که طی شده وقتی می دونی که با هم کیلومترها فاصله دارن؟ چه فرق می کنه به جای کلک چال از دارآباد سر در بیاری وقتی هدفت فقط کوهنوردی بوده؟

Quand au hasard des jours
Je m'en vais faire un tour
À mon ancienne adresse
Je ne reconnais plus
Ni les murs, ni les rues
...Qui ont vu ma jeunesse

On était jeune, on était fou

۱۳۸۹ آذر ۱۶, سه‌شنبه

من تقلید می کنم پس هستم


Most people are other people. Their thoughts are someone else's opinions, their lives a mimicry, their passions a quotation.

Oscar Wilde

فکر کنم از میان تمام "جملات بزرگان" که در طول سال ها این طرف و اون طرف دیدم، با این جمله ی اسکار وایلد بیشتر از همه تونستم ارتباط برقرار کنم. نکته ی جالب و متناقض اینجاس که خود این جمله، در نفی نقل سخنان از بزرگان و دیگران و سرمشق قرار دادنشونه و درعین حال ما خودمون سعی می کنیم اون رو سرمشق قرار بدیم و به جای تاثیرپذیری مطلق از جمع سعی کنیم با فکرها و ایده های genuine (معادل فارسی لطفن! بکر؟!) خودمون زندگی مون رو پیش ببریم. حال اینکه چقدر در این امر موفقیم بماند. پرسش جالب تر اینه که چقدر فکر می کنیم که موفقیم؟ در واقع چه معیاری تعیین می کنه که آنچه ما انجام می دیم سرچشمه ش خودمون هستیم و تقلیدی (حتی در دورترین بعد) توش نیست؟ دوباره مواجه شدن با این جمله ی زیبای اسکاروایلد بعد از خوندن کتاب Meme Machine از سوزان بلک مور باعث شد به شکل دیگه ای راجع به این قضیه فکر کنم. نویسنده ی این کتاب معتقده که اون ويژگی که انسان ها رو از دیگر موجودات زنده متمایز کرده در واقع قدرت تقلیدشونه نه قدرت تفکرشون. در ادامه هم اشاره می کنه که چطور این توانایی تقلید باعث تکامل انسان به شکل انسان کنونی شده و رفتار اکنونش رو هم تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر قرار داده. من اینجا قصد ارائه ی خلاصه ی کتاب رو ندارم ولی خوندن اون کتاب رو با دید شکاک و منتقد (!criticial reading) به شدت توصیه می کنم. سوزان بلک مور معتقده که چیزی به اسم خلاقیت بکر وجود نداره و هر چیزی که انسان می سازه در نهایت مخلوطی یا مشتقی از ایده ها و آموخته ها و دانسته های قبلی هستن و نه بیشتر. زمان زیادی رو دنبال خلاقیت ناب در اطرافم به ويژه در هنر و به ویژه ی اون در موسیقی گرفتم، ولی هر قدر هم که گشتم بیشتر دیدم که سازه های فکری بشر همواره چینشی از المان های کوچکتر تکراری و تقلیدی هستن.

می شه به سادگی ادعا کرد که بله این که چطوری ایده ها کنار همدیگه قرار بگیرن که "خوب" باشه خلاقیته و اینکه بدونی هر چیزی با هر چیزی مخلوط نمی شه (مثل پنیر خامه ای و گوشت چرخ کرده ی خام، گرچه شاید بعضی ها حتی در این زمینه هم با من مخالف باشن) . در واقع تعریف جدید خلاقیت می شه توانایی کنار هم قرار دادن ایده ها و اشکال و فکرها کنار هم دیگه به شکلی تازه (دارم تمام تلاشم رو می کنم که برای جلوگیری از بروز حساسیت از استفاده از کلمه های میم (meme) و memeplex پرهیز کنم). منم به همین اعتقاد دارم، یعنی توانایی مهم و یکتای مغز انسان در دریافت و ثبت بی شماری ایده ها و ارائه ی مجددشون به همون شکل قبلی یا کمی تغییر یافته یا به کلی دگرگون شده. این است خلاقیت انسانی. اگر کمی مکانیستی تر هم بهش نگاه کنیم (کاری که خانم بلک مور می کنن و من نمی تونم باهاش کنار بیام) می تونیم بیاندیشیم که شخصیت و تفکر انسان هم در نهایت همون مخلوط و جریان دائمی این ایده ها و مخلوط شدنشون با همدیگه س. برای امتحانش می تونیم سعی کنیم حتی برای کمتر از یک دقیقه به "هیچ چیز" فکر نکنیم.

این ها رو گفتم که به کجا برسم. به صحبت جناب وایلد. ایشون که می فرمایند بیشتر انسانها تقلیدی بیش از دیگر انسان ها نیستند، بیراه نمی گن، نه به خاطر اینکه بیشتر انسان ها ضعیفند و از خودشون چیزی برای ارائه ندارند، بلکه ويژگی مهم انسان ها تقلید کردنه و از همین تقلید ها و مخلوط کردن هاست که شخصیت و خلاقیت شکل می گیره. نیازی به مثال زدن نمی بینم، دانشمندان و اندیشمندان و هنرمندان بزرگ همواره استادان و همکاران و همفکران و شاگردان بزرگی داشتن و با تقلید و اختلاط متقابل با اون ها آثار بزرگشون رو شکل دادن. این زنجیره یا شبکه تا نخستین انسان هایی که قابلیت تقلید رو پیدا کردن (یا آدم و حوا، هرجور که راحتین!) ادامه داره. در واقع تفاوت اون most people و با بقیه ی people که اسکار وایلد به درستی خودش رو جزو اونها می دونه، اینه اون ها بهتر (خلاقانه تر) انتخاب می کنن که کدوم opinionها، کدوم mimicryها و کدوم quotationها برگزیده و به چه شکل دوباره ارائه بشن. به نوعی شاید بشه گفت که all people are other people. تفاوت در اینجاس که شما می خواین کدومها باشین و چقدر چه مشتقی از هر کدوم؟


نزدیک نیمه شب - آزمایشگاه (صدای بی پایان کمپرسورهای فریزرها و یخچال ها)

۱۳۸۹ آذر ۸, دوشنبه

زندگی زمینی

Magic is just stuff science hasn't made boring yet.

شاید خیلی از ماها از کنار این جمله که روی تی شرت یک همسفر اتوبوس یا مترو دیدیم بگذریم، پوزخند یا حتی چشمکی هم (در صورت تمایل) به صاحب تی شرت بزنیم و تا مدت ها بهش فکر نکنیم. یادمه یه بار هم چیزی شبیه این رو روی فیس بوک خوندم: "انسان ها ترجیح می دن فرشتگانی رانده شده از بهشت باشن تا میمون های تکامل یافته، برای همین دین رو به علم ترجیح می دن".
نمی دونم واقعن چقدر مردم این جملات رو می پسندن و اونها رو قبول دارن، ولی چیزی که اتفاقن با دوستی سرش صحبتمان شد این بود که شاید ما بر خلاف آن چه ادعا داریم ناشناخته بودن و غیرقابل درک بودن رو به منطقی و قابل پیش بینی بودن ترجیح می دیم. انگار بار مسئولیت ما نسبت به چیزی که نمی شناسیم کمتره و نیاز نیست که بهش فکر بکنیم تا بتونیم درکش کنیم و باهاش کنار بیایم. حتی خیلی از ما (به جرات بگم بیشتر ما) وقتی با دو گزینه ی منطقی و سنگین در مقابل غیرمنطقی و راحت قرار بگیریم، دومی رو انتخاب می کنیم، صورت مسئله رو پاک می کنیم و ترجیح می دیم که به خودمون سختی تامل کردن در زمینه هایی که برامون ناخوشاینده رو ندیم. دوست نداریم تضادهایی مثل تکامل در مقابل آفرینش انسان یا حتی دیگر موجودات زنده یا روح در مقابل عصب شناسی شناخت رو به بحث بذاریم. حتی متفکر بزرگی هم مثل پائولو کوئیلو هم نسبت به پیشرفت های علمی در زمینه ی عصب شناسی عشق ابراز ناخوشایندی می کنه و گلایه می کنه که ما دانشمندا اجازه نمی دیم بعضی چیزا اعجاب آور و جادویی باقی بمونن و اصرار داریم تا همه چی رو توی فرمول بچپونیم. این صحبت ها خلاف ذات کنجکاو و جستجوگر انسان نیست. ولی نمی دونم تمایل ذاتی ما برای ارجاع دادن مسائل پیچیده و سخت-درک (این کلمه رو خودم ساختم!) به ماوراءالطبیعه و متافیزیک و پاک کردن صورت مسئله در مقابل جستجو برای یافتن پاسخ منطقی و قابل درک از کجا منشاء می گیره، به شدتی که حتی وقتی پاسخ منطقی آماده و تهیه شده هست هم از پذیرشش یا حتی گوش دادن بهش سرباز می زنیم و دودستی متافیزیکمون رو می چسبیم. شاید امنیتی که در متافیزیک هست در علم و منطق نیست. ولی در مقابلش قدرتی که در علم و منطق هست در متافیزیک نیست. منظورم از قدرت، توان مادی مثل ساخت و ساز و تمدن نیست بلکه نگاهی متفاوت به وجود انسان و زندگیه، اینکه چطوری می شه ندونسته ها رو پذیرفت و به جای ارجاع دادنشون به ناشناخته برای دونستنشون تلاش کرد. و در ادامه ش، اشتباه در شناخت رو پذیرفت و شناخت جدید رو بدون تعصب کور جایگزین کرد.


نزدیک نیمه شب (به جای کار کردن روی تکلیف آخر ترم)، Redpath library.

۱۳۸۹ شهریور ۱۴, یکشنبه

ساعت هفت و ده دقیقه ی صبح روز یکشنبه

در ساعت هفته و ده دقيقه ي صبح يکشنبه پنجم سپتامبر سال 2010 مردي در پياده روي خيابان ئوشلاگا قدم مي زد. خورشيد مدتي بود که بالا آمده بود و خنکي شب گرفته شده بود. با اين حال، باد تندي مي وزيد و گرماي ملايم خورشيد صبحگاهي را با خود مي برد. به سايه ي بلند قدمهايش بر روي زمين نگاه مي کرد. خيابان به جز در مورد اتوموبيل هاي گذري خالي بود. تا ساعتي ديگر دقيقاً سه سال از نخستين باري که براي زندگي پا در اين شهر گذاشته بود مي گذشت. زمان مناسبي پيدا کرده بود تا به اين سه سال فکر کند. به اين که فردي که اکنون بر روي پل بزرگراه بوشرويل گام برمي داشت چه شباهت ها و تفاوت هايي با فردي که تا دقايقي ديگر در فرودگاه پير-اليوت ترودو فرود مي آمد داشت. روزهاي نخست ورودش را مرور کرد. بوي قهوه ي صبحگاهي. تلفن هاي طولاني روزهاي يکشنبه. تلاشهايش براي استفاده از هر موقعيتي براي يافتن دوستان تازه در ميان همکاران. سردرگمي در ميان مقالات و محلول ها و محيط کشت ها و سلول ها. ناخوشايندي کار کردن در روز جمعه و لذت تعطيلي روز شنبه. کوتاه شدن روزها و تاريکي و سرماي طولاني و غير قابل تحمل زمستان همراه با ساعت هاي کار طولاني و گاهي بسيار طولاني. احساس دوگانه ي آزادي دوري از خانواده. اصرار اکيدش براي به ياد نگه داشتن تقويم ايران. کنار سوپرمارکت 24ساعته اي متوقف شد. در تمام اين مدتي که گام برمي داشت اين نخسين مغازه ي اي بود که مي ديد در اين ساعت صبح يکشنبه باز است. گرچه ئوشلاگا با داون تفاوت بسيار دارد و شايد تمام مغازه هاي اين چند بلاک از شمار انگشتان دست تجاوز نمي کرد. وارد شد و رفت تا براي خود قهوه بريزد. قهوه ي معطر noissette را با قهوه ي corséي عادي نيمه نيمه مخلوط کرد و به آن خامه ي ده درصد اضافه کرد. آن را بوئيد و به ياد آورد که با يکي از همکارانش هر روز بعد از ساعت پنج از زيرزمين ساختمانش به زيرزمين ساختمان ام.ان.آي و از آنجا به کافه ترياي بيمارستان رويال ويکتوريا مي رفتند و اين دو قهوه را با هم مخلوط مي کردند و با کرواسان و دانيش و شکلاتين نصف قيمت مي خوردند. طول راه را به بحث در مورد نتايج آن هفته ي شان يا غيبت پشت سر استادانشان مي گذراندند. قهوه کمکي چنداني به از بين رفتن سرگيجه ي صبحگاهي اش نکرد. شب را با گروهي از دوستان تا صبح بيدار مانده بود و اکنون که خواب همه را ربوده بود، او تصميم به پياده روي صبحگاهي در اين محله ي خلوت و ساکت گرفته بود. از خيابان Honoré-Beaugrand گذشت. يک ايستگاه مترو را پياده آمده بود. هميشه نام Honoré-Beaugrand او را ياد فيلم auberge espagnole مي انداخت. شخصيت اول فيلم براي تحصيل از فرانسه به اسپانيا رفته بود و تلاش مي کرد با خيابان ها و ساختمان ها و نام هاي ايستگاه هاي متروي شهر بارسلون ارتباط برقرار کند. منولوگ بلندي در آغاز فيلم در مورد عادت کردن به زندگي در يک شهر تازه. به اين که urquinaona هم زماني مانند خيلي ديگر از نام هاي بلند ايستگاه هاي متروي پاريس برايش عادي مي شد هر روز بي تفاوت از کنارش گذر مي کرد. در هفته هاي نخست در ذهنش به دنبال معادل Honoré-Beaugrand در متروي تهران گشته بود: دروازه دولت؟ طرشت؟ جوانمرد قصاب؟ ساعت هفت و سي و پنج دقيقه بود. در جهت مخالف ئوشلاگا شروع به راه رفتن کرد. تردد اتوموبيل ها در خيابان کم کم بيشتر مي شد. به پارکي در کنار خيابان رسيد. زيگزاگ از ميان چند درخت که به رديف کنار يکديگر کاشته شده بودند و گذر کرد و زير آخري دراز کشيد. به حرکت سريع ابرها نگاه کرد. گويي آسمان در حال آفريده شدن بود. سرش را گرداند و به درخت کنارش خيره شد. سعي کرد تمام واکنش هاي شيميايي که اکنون در آن درخت و درخت هاي رديف در پشتش در حال رخ دادن هستند را مجسم کند. پس از آن سعي کرد تمام واکنش هاي شيميايي درون بدن تمام انسانهايي که در خانه ي يک شکل اطرافش در ميان ملافه هايشان خوابيده بود را تصور کند. دربرابر وسوسه ي روي هم گذاشتن چشمانش مقاومت کرد و دوباره ايستاد. به سمت خيابان عريض و بلند شربروک راه افتاد. مي خواست اين دقايق آخر را هم هوشيار باشد. مانند شمارش معکوس لحظه ي تحويل سال. مانند فوت کردن شمع هاي تولد و رسميت دادن به گذشت يک سال از زندگي. امروز براي خودش کم تولدي نبود. شايد موجه تر از ديگر تولد ها. نوروز در خارج، آن هم در شهري که ماه فروردين و اردي بهشت را همچنان زير برف مي گذراند و بدون ترافيک و شلوغي و تعطيلي و همه ي ديگر عناصر وابسته حس نو شدن و تازه شدني را در خود نداشت. سال نوي ميلادي هم با وجود برخي عناصر مشترک نتوانسته بود آن حس را جايگزين کند. با خود فکر کرد که اين روز بيشتر از ديگر روزها او را به فکر کردن در مورد سال گذشته اش و زندگي تازه اش وامي دارد. خيابان شربروک تقريباً سرتاسر شهر را به هم وصل مي کرد. ياد روزهايي افتاد که از شيرپلا تا ميدان ونک را تنها يا با دوستان گز مي کرد. يا شب پيش از رفتنش از تهران را که در پارک ملت کنار خيابان ولي عصر به صبح رسانده بود. گويي برايش اين نويي بلانش ها نشانگرهاي تغيير فصل بودند. از ذهنش گذشت که تا خانه اش را پياده برود ولي پس از سه ايستگاه سوار مترو شد. ساعت از هشت گذشته بود. سال تحويل شده بود. سرمهماندار هواپيما با لهجه اي که در آن زمان به اين خوبي نمي فهميد گفت:

Mesdames et messieurs, bienvenue à Montreal! Pour votre sécurité veuillez rester assises dans vos sièges jusqu'à ce que les signes de ceinture de sécurité sont éteintes…

۱۳۸۹ مرداد ۳۱, یکشنبه

مافیای سرکاری

این بازی مافیا تنها برای مردم آزاری طراحی شده و ارزش دیگری ندارد.

شیوه ی بازی:

کسی که نقش خدا را بازی می کند کاغذهایی که نقش افراد را مشخص می کند را می نویسد. ولی روی هیچ کدام از کاغذها "مافیا" نمی نویسد، و یا حتی همه را پلیس می نویسد. دقت کنید که غیر از "خدا" کس دیگری از این که چه کسی مافیاست خبر ندارد. برای همین هنگامی که خدا شب را بازی می کند می تواند به صورت نمادین مافیا را بیدار و خواب کند و یک نفر را روز بعد به انتخاب خود کشته شده اعلام کند، در حالی که مافیایی در کار نیست. برای تفریح بیشتر خدا می تواند کارآگاه را هم فریب دهد و پلیسی را که شب او می پرسد را مافیا معرفی کند و از دعوای روز بعد میان پلیس ها و سرگیجه ی آن ها بیشتر لذت ببرد. میزان ادامه ی این بازی بستگی به میزان تفریح و حوصله ی خدا و جنبه ی شوخی دیگر بازی کنندگان دارد.

۱۳۸۹ مرداد ۳۰, شنبه

انبساط یا انقباض


عادت نمی کنم. هر کدامشان که از ایران می روند، انگار یک بار دیگر خودم رفته ام. هر کدام که از خانواده و دوستان و خاطرات کودکی و جوانی شان جدا می شوند و برای دست و پنجه نرم کردن با فرهنگ غرب پرواز می کنند گویی همه ی این ها بار دیگر بر سر خودم می آید. عادت نمی کنم. خاطراتشان را می شنوم. وبلاگهایشان را می خوانم. همه مثل همیم و در عین حال هرکدام آدمی متفاوت و با مسیر زندگی یکتا. نسل دیگری ساخته ایم که جایگاهش تمام کره ی زمین (با چگالی زیاد در آمریکای شمالی) است. الان در هر گوشه از این کره ی پر آب (این طرف بیشتر پر آب است تا خاکی) دوستی یا دوستانی دارم که بخشی از زندگی ام با آنها در اشتراک بوده یا هست. حس می کنم دنیا در حال انبساط نیست که در حال کوچک شدن است.


۱۳۸۹ مرداد ۹, شنبه

طبقه ی دوازدهم

تقريباً سه سال است که اينجا زندگی می کنم و هنوز هم در هر مهمانی ايرانی بدون وقفه وقتم را در فکر و خاطره ی ايران سر می کنم. هرچند از آخرين مهمانی که در ايران رفتم بيش از ششصد روز می گذرد. با ديدن دخترها و پسرهايي که روبه روی هم می رقصند و باسن و شانه هايشان را تکان می دهند و جيغ می کشند و شادی می کنند خوشحال می شوم. هميشه بحث و شوخی کميته و پنجره ی باز و مسائل مشابه به راه است. معمولاً هم مهمانی حوالی ساعت يک صبح به آمدن پليس به خاطر شکايت همسايه ها ختم می شود. طبقه ی دوازدهم. بالکن. هوای خنک آخرين شب ماه ژوئيه. خنکی cote-des-neiges البته به خاطر درختهای Mont-royal هم هست. آنارشيست درونم از من می خواهد که بطری توی دستم را ول کنم تا دوازده طبقه را طی کند و من خرد شدنش روی آسفالت را نگاه کنم. به حرفش گوش نمی دهم.

۱۳۸۹ مرداد ۴, دوشنبه

سرجوخه - کرگدن - جادوگر

فضا بيروني. يک گورستان.

کرگدن: من حوصله م سر رفته. بياين يه بازي بکنيم.

جادوگر: مي تونيم باز قايم موشک بازي کنيم.

سرجوخه: خودت رو مسخره کن. کرگدن با اون هيکلش کجا مي تونه قايم بشه؟

جادوگر: خوب کرگدن مي تونه چشم بذاره.

کرگدن: بعد تو هم خودت رو غيب کني و من و سرجوخه تا هفته ي ديگه دنبالت بگرديم.

جادوگر: آره قبول دارم. الان که بهش فکر مي کنم، خيلي هم خنده دار نبود.

سرجوخه: من هفته ي ديگه ارتقا مي گيرم. قراره بشم گروهبان. محل خدمتم هم عوض مي شه. ديگه نمي تونم اينجا سر بزنم.

کرگدن: ...(آه مي کشد)...همه چي در حال عوض شدنه.

جادوگر: همه چي هميشه در حال عوض شدنه. فقط توي کرگدن نمي خواي بپذيريش.

کرگدن: تو گفتنش راحته برات. همه چيز رو به ميل خودت تغيير مي دي. حتي الان دارم فکر مي کنم شايد من هم قبلن چيز ديگه اي بودم. تو منو تبديل به يه کرگدن کردي و بعد هم حافظه م رو پاک کردي که يادم نياد.

جادوگر:....(شگفت زده)...چي؟!...چرا بايد من همچين کاري بکنم؟!..اصلاً از اين حرفت..

سرجوخه:...(صحبتش را قطع مي کند)...بس کنين شما دوتا. مثل خروس جنگي افتادين به جون هم. يادتون رفت من چي گفتم؟ من بزودي از اينجا مي رم.

کرگدن و جادوگر نگاهشان را به زمين مي دوزند. سکوت گورستان را فرا مي گيرد. صدايي جز صداي پيچيدن باد در ميان برگ درختان شنيده نمي شود. سرجوخه کلتش را در مي آورد و با دستمالي که در دست دارد شروع به برق انداختن آن مي کند.

کرگدن: چرا از ارتش استعفا نمي دي؟

سرجوخه: آخه کار ديگه اي بلد نيستم.

کرگدن:...(به کلت او نگاه مي کند)...يعني کار ديگه اي غير از آدم کشتن؟

سرجوخه: اين اسلحه براي آدم کشتن نيست. براي دفاع از کشورمه.

جادوگر: ...(با تمسخر)...پس هنوز هم از اين اراجيف توي مغز جووناي بيچاره فرو مي کنن!

سرجوخه: هيچ هم اراجيف نيست. هر کشوري بايد بتونه از خودش در مقابل تجاوزگرها دفاع کنه.

جادوگر: جدي؟! ببينم تا حالا چند نفر رو کشتي؟

سرجوخه: ...(آرام)...هيچ کس رو.

کرگدن: پس چطوري داري ارتقا مي گيري؟

سرجوخه: نمي دونم. لابد به خاطر کارهاي ديگه م.

کرگدن: من هيچي غير از خودم رو قابل دفاع نمي دونم. يعني به نظرم ارزشش رو نداره. مثلاً من چرا بايد از اين قبرستون دفاع کنم؟ چرا بايد خودم رو براش توي دردسر بندازم.

سرجوخه: صبر کن تا اينجا پر از اشخاص غريبه اي بشه که آرامش الانت رو ازت بگيرن. اون موقع مي فهمي من چي مي گم.

کرگدن: هيچ کس نمي تونه آرامش يه کرگدن رو ازش بگيره. شما آدم ها زيادي همه چيز رو سخت مي گيرين. مثلاً همين قبرستون. واقعاً چه نيازي به اين هست که هر کسي که مي ميره باز هم يه جايي رو توي زمين اشغال کنه. مـُرد ديگه، تموم شد! تازه پوست من کلفت تر از این هاس.

جادوگر: عمر کرگدن ها و جادوگرها زياده. بيشتر از حد تصور انسان هاي کوته عمر. براي همين هم وقتي مردن ديگه نيازي نمي بينن که همچنان روي زمين حضور داشته باشن. ولي آدم ها هيچ وقت نمي تونن از زندگي دل بکنن. حتي وقتي مردن هم دوست دارن يه جايي از زمين رو حتي به صورت نمادين اشغال کنن. واقعاً فکر مي کني از اون کسايي که زير اين خاک دفن شدن غير از اسمشون روي سنگ قبر چيز ديگه اي باقي مونده که حس وجوديشون رو القا کنه؟

سرجوخه:...(خطاب به جادوگر) چطور به خودت اجازه مي دي آدم ها رو با جادوگرها مقايسه کني؟ تو هر چيزي که بخواي هر وقتي که بخواي برات فراهمه. تلاش کردن برات مفهومي نداره. هدف و رسيدن به هدف هم برات مفهومي نداره. مسلمه که نياز به بودن رو هم درک نمي کني. چون بهش احساس نياز نمي کني! اصلاً به هيچي احساس نياز نمي کني! نياز به بودن ابتدايي ترين احساس بشره. بعد از بودن تازه احساس هاي ديگه پيدا مي شن. .(خطاب به کرگدن) از اون پوست کلفت تو واقعاً هيچي رد نمي شه.

جادوگر: ...(با کمي تمسخر)...دوست جوونمون دوباره يه کم احساساتي شده. آروم باش پسر خوب! (خطاب به کرگدن با لحني سرزنش وار ولي غير جدي) تو هم که مي دوني اين پسربچه حساسه سر اين چيزا چرا انگولکش مي کني؟

سرجوخه: نه عيب نداره. بذار بگه. ولي من جداً مي خوام بدونم. مثلاً شما دوتا که اينطوري با شکم سيري نشستين و دارين منو فيتيله پيچ مي کنين هيچ چيزي توي زندگيتون نمي خواين؟ از همه چي احساس رضايت محض دارين؟ هيچي نيست که ته دلتون رو بلرزونه؟ هيچي نيست که يه کم آدرنالين توي خونتون بريزه؟ يا چشماتون رو تر کنه؟

کرگدن:گفتم که! من ناراحتم از اينکه داري مي ري. دوست داشتم همين جا مي موندي و مثل قديم هر روز عصر مي اومديم اين قبرستون و با هم گپ مي زديم و بازي مي کرديم.

سرجوخه:...(حق به جانب)...خوب پس ديدي کس ديگه اي غير از خودت هست که برات مهم باشه؟

کرگدن: ولي دليل نمي شه که من برم پادگانت رو خراب کنم يا دنبالت راه بيفتم بيام هر خراب شده ي ديگه اي که مي خواي بري. بالاخره يه چيز ديگه پيدا مي شه که سر خودم رو باهاش گرم کنم. بالاخره نگفتي چرا استعفا نمي دي؟ کار ديگه بلد نيستم که نشد جواب. مي توني شروع کني يه کار ديگه رو ياد بگيري.

سرجوخه: من تمام زندگيم رو توي اين شهر بودم. دوست دارم که برم و جاهاي ديگه رو ببينم. محل خدمت جديدم کنار درياس. شايد بتونم سوار کشتي بشم و به بندرهاي ديگه سفر کنم. با آدم هاي تازه آشنا بشم.

جادوگر: کنار دريا زندگي کردن واقعاً معرکه س.

کرگدن:...(سرش را به علامت تاييد تکان مي دهد)..آره موافقم.

سرجوخه:...(شگفت زده)..شما از کجا مي دونين؟! مگه قبلاً کنار دريا بودين؟!

جادوگر چپقش را روشن مي کند. پک عميقي به آن مي زند و دود آن را بيرون مي دهد. دود چپق شکل يک هشت پا را به خود مي گيرد و شنا کنان از آنها دور مي شود. سرجوخه و کرگدن با حيرت به هشت پا خيره مي شوند.

جادوگر: خيلي خيلي سال پيش. اون موقع حتي پدربزرگ تو هم به دنيا نيومده بود. من کنار دريا زندگي مي کردم. يه مغازه دار بودم. يه بار به سرم زد که به جاي فروختن جنس هام توي بندر اون ها رو يه شهر ديگه بفروشم. اين شد که با يه کاروان شروع کردم مسافرت کردن تا به اين شهر رسيدم. اون زمان طي کردن مسافت دريا تا اينجا خيلي طول مي کشيد. پيرمردي رو ديدم که کنار در کلبه ش نشسته بود و بهم پيشنهاد داد که در مقابل گردن بند صدفي که از گردنم آويزون بود بهم چندتا وِرد ياد بده. اولش به تمسخر گرفتمش ولي بعد که بهم چند تا از توانايي هاش رو نشون داد، باورم شد. بعد از اون ديگه من بودم که التماسش مي کردم که بيشتر بهم ياد بده. از کنار کلبه ش تکون نخوردم. يک عمر خدمتش کردم تا آروم آروم هنرش رو بهم ياد داد و من ايني شدم که الان مي بيني.

سرجوخه: اون گردن بند صدفی رو برای چی می خواست؟

جادوگر: فکر کنم دلش برای دريا تنگ شده بود.

سرجوخه: خوب پس تو چرا الان که همه چي رو ياد گرفتي بر نمي گردي کنار دريا؟

جادوگر: استادم قبل از اين که بميره بهم گفت که قدرت من فقط منحصر به اين شهره و به محض اينکه از اين شهر خارج بشم آدمي معمولي خواهم بود.

سرجوخه: ..(با کمی شیطنت)...عجب! پس تو هم يه زماني يه آدم معمولي مثل من بودي!

جادوگر: هم من هم اين رفيقمون کرگدن. تا قبل از متامورفوز معروفش، اون هم يه کافه چي بود توي دهکده ي کوچيکي توي فرانسه.

سرجوخه:...(از جايش بلند مي شود و با حيرت به کرگدن نگاه مي کند)..يعني تو هم آدم بودي؟! چي شد که اين شکلي شدي؟!

کرگدن:...(با بي تفاوتي)..داستانش مفصله. يه بابايي نمايشنامه ش کرده. هر وقت کنار دريا فرصت کردي بشين بخونش. من که چيزی يادم نمی آد. ولی ظاهراً اون زمان کرگدن بودن و کرگدن شدن موضوع داغي بوده. الان ديگه از تب و تاب افتاده. داستان زندگي من هم مثل خودم شده قسمتي فراموش شده از تاريخ.

مجدداً سکوت گورستان را فرا مي گيرد. سرجوخه سخت در فکر فرو رفته است. ناگهان چشمانش برقي مي زنند.

سرجوخه: من يه فکري به ذهنم رسيد! چرا شما دوتا هم با من نمي آين کنار دريا؟..(خطاب به جادوگر)..يعني تو واقعاً خسته نشدي از اين شهر؟ قدرتت چه فايده اي داره اگه نتوني از زندگيت لذتت ببري؟ بيا و دوباره دريا رو ببين و هواي بندر رو نفس بکش!..(خطاب به کرگدن)..مطمئنم که تو هم دلت براي روزهايي که انسان بودي تنگ شده! اگه بخواي مي توني اين پوست کلفت و اون شاخاي پرهيبتت رو از خودت جدا کني و دوباره روي دوتا پات راه بري! واي فکرشو بکن چي مي شه! ما مي تونيم بازم با هم باشيم و خوش بگذرونيم! ولي به جاي اين قبرستون لعنتي مي تونيم توي يه قايق يا کنار اسکله بعداز ظهرمون رو سر کنيم!

کرگدن:..(با چشمان نيمه باز خميازه اي مي کشد)..فکر کنم ديگه وقتش شده باشه بريم خونه هامون. سرجوخه! تو هم بهتره زودتر بري و بار و بنديلت رو براي اين سفر هيجان انگيزت آماده کني. قبلِ رفتن حتماً براي خداحافظي به ما سر بزن. مي دوني کجا پيدامون کني.

جادوگر:...(پک ديگري به چپقش مي زند و اين بار دود آن را به شکل قطاري از دهانش بيرون مي دهد) آره. به افتخار رفتنت و ارتقائت چندتا تردستي خوب تدارک ديدم. از دستشون نده!

سرجوخه: يعني حتي يه لحظه هم نمي خواين به پيشنهاد من فکر کنين؟ به دريا؟ به ماهی ها؟ به صدای موج ها؟

جادوگر: يه بار ديگه هم گفتم. کنار دريا زندگي کردن واقعاً معرکه س.

کرگدن: من هم که گفتم. موافقم. شب به خير سرجوخه!

سرجوخه:..(ناراحت و در عين حال کمي گيج).حالا بازم روش فکر کنين. بازم مي آم ديدنتون. فعلاً شب به خير!...(خارج مي شود)

کرگدن: يه پک از اون چپقت به من مي دي؟

جادوگر: برات خوب نيست. ممکنه پوستت نازک بشه. فردا يکي راست کار خودت برات مي آرم.

پسر - غروب - تلفن


پسر - کاش مي شد زمان همين الان دست کم براي يه مدت متوقف بشه.

دختر – هيس! هيچي نگو!


آن دو با گام هاي آرام در کنار يکديگر در کنار ساحل قدم برمي داشتند. هر از گاهي يکي سخني مي گفت و ديگري او را به سکوت تشويق مي کرد. دايره ي سرخ خورشيد به آرامي در حال پايين رفتن در آسمان بود و انعکاس نور آن در دريا و ماسه ها رنگ و فضايي سورئال به ساحل داده بود. گويي در رويايي ابدي قدم برمي داشتند تنها نشانه ي گذر زمان حرکت آرام خورشيد به سمت خط افق بود. چند صد متر دورتر، درون اتاقشان در هتل، تلفن زنگ مي زد.



۱۳۸۹ مرداد ۱, جمعه

Turned, Full, Deliberate, Still

Fire had taken over. It was too late to try to save the books. Paper well preserves ideas. But it is also easy prey for hungry fire. The more fire takes inside, the more it desires and it never stops until there is nothing more to swallow. Nothing burns better than paper. With the sound of sirens, he turned around and noticed that the firemen had finally arrived. He gave a bitter smile and turned back again staring at the flames reaching out of the windows and the black smoke rising from every corner of his bookstore. Standing still right in front of his burning store, he was ignorant of the rapidly growing crowd around him and the agitated firemen rushing back and forth trying to control the rapidly spreading fire. The occasional wind and now the pressure of water poured by the firefighters was spreading ashes and burnt pieces of his books in the air, the books that he had deliberately sorted and resorted all through his life. The sky above him was full of tiny pieces of paper, like a crowd of half-burnt butterflies flying in fright and scattering away from one another. He remembered the first books his father gave him from the same shelves he took out books to read for his little daughter. He was imagining his memories and his past turning into little pieces in the same manner as his books were burning inside his store. Water was finally winning over the fire and the blackened walls of his store could now be seen. The air felt hot and humid and smelled like burnt paper, like burnt memories. Flying pieces of paper were now falling down like small autumn leaves in a deciduous forest being hit by the first cold breeze of November. He leaned down and picked up a piece of burnt paper and turned it around. ‘farewell’. He looked back up to the store and stared at it for a few seconds. He finally stood up slowly and gently not to lose all the ashes in his hair and strolled down the paved street.


۱۳۸۹ تیر ۳۰, چهارشنبه

Twins, Intruder, Remember, Shape, Game

It was the strangest division anyone had ever seen. They could all remember every now and then one of the twins being slightly smaller than the other one. But such a difference in shape had been never observed before. They were staring as the final steps of division completed and made way for the twins to separate and swim away from each other.

The rest is just history. The smaller twin soon gave rise to a colony of small ones and the bigger twin started a colony of big ones...And every time the intruders came, it was almost like a game, the small ones and big ones were looking for each other to pair up and hide.

۱۳۸۹ تیر ۹, چهارشنبه

Counter, raft, built, asleep, storybook

The storybook kept staring at him. All the way, from the other side of the apartment, sitting on the kitchen counter. No matter how much he tried, he could not get away from its look. He knew what would happen if he would open it. He feared he would be lost in the story forever. But still, he could not resist the itch to know the end of the tale. It was not as he was walking towards the book, but as it was the book that was slowly approaching him, like a UFO who would float soundlessly in the air, getting bigger and bigger in front of him, every moment. And it was in his hands. He opened the book, feeling his hands being slowly glued to the pages. He didn’t fear and started reading. It was midday on an island in the middle of the blue ocean. He could clearly imagine the island as he continued reading. The ocean was calm and the water cooled down his feet from the heat of the hot sand. He kept reading as he was walking barefoot at the edge of the water. The story built up as he kept walking and flipping pages. He next noticed a wooden raft on the beach. He got on the raft and glided into the ocean. A soft breeze caressed his skin. Slowly, his eyes got tired of reading and demanded a rest under the heavy sun. As he was lying down on the raft, he closed the storybook and put it aside, looked deep into the blue sky, having nothing else on his mind than the sound of water hitting the sides of raft and the warmth of sunrays pouring on his body. As the waves gently rocked his raft up and down, he closed his eyes and fell asleep.

رعنا - شانه ها - ناگهاني - دلال - عقلانيت


شانه هاي مرد زير فشار آجرها مي لرزيد. چند ساعت گذشته بود؟ باران لعنتي هم که بنای ايستادن نداشت. گويي مي خواست بدهي اين همه سال خشکي را يکجا بدهد. نگاه ديگري به ساختمان نيمه کاره که مانند هيولايي در ميان مه و باران سربرافراشته بود انداخت و آهي کشيد. چند وقت بود که مشغول بود؟ زمان از دستش خارج شده بود. ديگر زمان اهميتي نداشت. گويي در تمام هستي او مانده بود و آن هيولاي سيماني. آجرها را روي زمين ريخت و به گوشه اي خزيد تا سيگاري روشن کند. دست کشيد توي جيبش تا کبريتش را دربياورد که متوجه شد کبريت هايش زير باران بي پايان نم کشيده اند. تفي انداخت و سيگار را دوباره توي جيبش گذاشت. انگشتهايش را به هم ماليد. لباس هايش به بدنش چسبيده بودند و آزارش مي دادند عضلاتش تير مي کشيدند. نفس عميقي کشيد و چشمانش را بست. باران از لابه لاي سقف نيمه کاره با مزه مزه ي سيمان و ملات هر از گاهي بر سر و رويش مي چکيد.

- خسته نباشي پهلوون!

- بازم توئي؟ دست از سرم برنمي داري؟

- به خاطر خودت مي گم مرد! نگاه کن به چه فلاکتي افتادي! تا کي مي خواي توي اين وضعيت بموني؟ به رعنا فکر کن! يه کم عقل به خرج بده!

- حالم از شما دلالاي لاشخور به هم مي خوره! تا يه حيوون زخم خورده مي بينين، فوري دوره ش مي کنين و تا استخوناش رو هم لخت نکنين ول کن نيستين! مي دونم همه ي بدبختيم زير سر شماهاس! دست همه تون تو يه کاسه س!

- من مي خوام کمکت کنم جوون! از اولش هم همين رو بهت گفتم. اگه اون موقع به جاي اين که سينه ت رو بدي جلو و واسه ي خودت کُرکُري بخوني به حرف حاجيت گوش کرده بودي، الان مثل خر توي گِل نبودي. هنوزم دير نشده! اين کلنگي رو بفروش و دست زنتو بگير و برگرد ولايتت. با پولي هم که گيرت مي آد يه سر و ساموني به خودت بده و از خواب و خيال اينجا هم بيا بيرون! اينجا به درد آدمايي مثل تو نمي خوره. چشم به هم بذاري مي بيني هيچي توي دست و بالت نمونده که هيچ، يه چيزي هم بدهکاري. من فردا دوباره با قرارداد بهت سر مي زنم. اميدوارم مغزت نم نکشيده باشه و ديگه سر عقل بياي.

به ياد مي آورد چگونه صداي باران از لالايي تبديل به سوهان روحش شده بود. چگونه شادي از زندگي اش رخت بربسته بود. چگونه عقلانيت را قرباني رويايش کرده بود. با تصميمي ناگهاني همه چيزش را فروخته بود آن رويا را براي خود بخرد. حال در برابر چشمانش تبديل به هيولايي شده بود که زندگي اش را از وجودش بيرون کشيده بود و پيکر بيجانش را خوراک لاشخورها. بايد به سرزميني بازمي گشت که روياها در آنجا در نطفه خفه مي شدند تا مگر وقتي به هيولا تبديل نشوند.

۱۳۸۹ فروردین ۲۹, یکشنبه

مافیای سه گروهه

اشاره : در این شکل از بازی مافیا، به جای دوگروه، سه گروه از افراد برای برد با هم رقابت می کنند. مافیا، شب گرگ ها (یا به نوعی گروه مافیای دوم) و شهروندها (پلیس ها). شهروندها در این بازی علاوه بر استفاده از کاراکترهای شناسایی کننده از راهکاری دیگری به نام "ارتش سری" برای مقابله با دو گروه دیگرنیز استفاده می کنند.

شمار بازیکن ها: دست کم شانزده نفر

کاراکترها:

مافیا: سه نفر
شب گرگ: سه نفر
کارآگاه: یک نفر
جادوگر: یک نفر
ارتش سری: دو نفر
دکتر: یک نفر
فرشته : یک نفر

قوانین پیشنهادی و شیوه ی بازی: بازی با شب آغاز می شود. مافیا و شب گرگ ها به طور جداگانه بیدار شده و یک نفر را برای قتل انتخاب می کنند. پس از آنها، کارآگاه و جادوگر جداگانه بیدار شده و برای شناسایی اقدام می کنند. کارآگاه توانایی شناسایی شب گرگ ها را ندارد. یعنی تنها می تواند بفهمد که کسی مافیا هست یا نیست. به همین شکل جادوگر نیز توانایی شناسایی مافیا را ندارد.

پس از مافیا، شب گرگ، کارآگاه و جادوگر، ارتش سری بیدار می شود. ارتش سری از دو نفر آغاز می شود که هر دو به طور حتم شهروند هستند. این دو نفر با شناسایی یکدیگر می توانند روز بعد به هم اعتماد کرده و یا از هم دفاع کنند. ولی شناسایی شدنشان به نفعشان نیست چون منجر به قتل آنها در شب توسط مافیا یا شب گرگ ها خواهد شد.

ارتش سری از شب دوم می تواند در صورت تمایل اقدام به "یارگیری" کند. به این شکل که، کسی را که هر دو اطمینان به پلیس بودنش دارند را به ارتش اضافه می کنند تا آنها را بشناسد و بتوانند از هم حمایت کنند. یارگیری به این شکل در شب انجام می شود. نخست بین اعضای ارتش سری یک نفر به عنوان "یارگیر" برگزیده می شود. سپس ارتش یک نفر را برای یارگیری برمی گزیند. "خدا" از همه می خواهد که دستهای خود را جلو بگیرند و او به آرامی دست کسی را که برای عضو گیری برگزیده شده را لمس می کند. آن شخص همان شب بیدار شده و دیگر اعضای ارتش را شناسایی می کند. در صورتی که ارتش به اشتباه یک مافیا یا شب گرگ را برای یارگیری برگزیند شخص "یارگیر" همان شب کشته می شود. خدا از همه می خواهد دست خود را دراز کنند ولی کسی را لمس نمی کند.

پزشک و فرشته نیز به طور جداگانه بیدار شده و شخصی را برای نجات دادن از مرگ برمی گزینند. پزشک تنها می تواند کسی را که توسط مافیا کشته شده باشد را نجات دهد. فرشته تنها می تواند کسی که توسط شب گرگ ها کشته شده باشد را نجات دهد.

بازی در این شرایط تمام می شود:
همه ی اعضای مافیا و شب گرگ کشته شوند. در این صورت شهروندها برنده اند.
شمار یاران شهروندها با مافیا یا شب گرگ ها برابر شود (تمام اعضای دیگر گروه کشته شده باشند)، در این صورت شهروندها بازنده اند.
همه ی شهروندها کشته شده باشند. اگر شمار یاران مافیا و شب گرگ برابر باشد بازی بین آن دو گروه برابر است. در غیر این صورت، گروهی که یاران بیشتری داشته باشد به دلیل برتری رای برنده است.

موارد بحث و کاراکترهای دیگر:

لزوم حضور پزشک و فرشته: از آنجا که هر شب دو نفر کشته می شوند، شمار شهروندها به سرعت کاهش می یابد، حتی اگر هر روز دست کم یکی از اعضای مافیا یا شب گرگ نیز کشته شود. پزشک و فرشته بیش از دوشب پیاپی نمی توانند یک شخص (از جمله خودشان) را نجات دهند.

امکان حضور پارتیزان: پارتیزان یکی از شهروندها است که علاوه بر مافیا و شب گرگ این توانایی را دارد که در شب یک نفر را در صورت تمایل بکشد. در صورتی که بیش از یک عضو مافیا یا شب گرگ همزمان شناسایی شده باشند، وجود این کاراکتر می تواند به شهروندها کمک کند.

ترتیب بیدار شدن گروه ها در شب: در مورد اینکه ارتش سری پیش یا پس از کارآگاه و جادوگر بیدار شود می شود بحث کرد. بیدار شدن ارتش پیش از کارآگاه و جادوگر به نفع شهروندهاست، چون اگر کارآگاه یا جادوگر همان شب یارگیری شوند، می توانند اشخاص دیگری و نه اعضای ارتش را شناسایی کنند.

امکان حضور گرگ نخست و پدرخوانده: این دو نفر یکی از یاران مافیا هستند که توسط کارآگاه و جادوگر قابل شناسایی نیستند. آن ها یک بار جداگانه در شب نخست بیدار شده و خود را به خدا نشان می دهند. در صورت قوی شدن بیش از حد شهروندها با حضور پارتیزان، ارتش سری، شناسایی کننده ها و نجات دهنده ها، می تواند این کاراکتر ها را به مافیا و شب گرگ ها اضافه کرد. در مورد اینکه در صورت انتخاب آن ها توسط ارتش سری برای یارگیری چه رخ می دهد، باید بحث کرد.

اشاره ای دیگر:

مافیا و شب گرگ ها در شب ممکن است یاران یکدیگر را بکشند یا هر دو به کشتن یک نفر اقدام کنند. بسته به شرایط بازی و موفقیت یا عدم موفقیت گروه ها بین صفر تا سه (در صورت وجود پارتیزان تا چهار) نفر ممکن است در شب کشته شوند. ویژگی های این بازی در مقابل "مافیای سنتی" کاراکترهای متنوع (کمتر بودن سیاهی لشکرها) و همچنین سرعت بالای آن است. علارغم پیچیدگی ظاهری به علت سرعت بالا، بازی نسبتاً ساده است.

۱۳۸۸ بهمن ۱۰, شنبه

Meanwhile, in a parallel universe

افسانه ها از زماني صحبت مي کردند که روشنايي بود. مي گفتند که گوي آتشيني آسمان را روشن مي کرد و با خود گرما مي آورد. همه جا چنان روشن مي شد که براي مدتهايي طولاني نيازي به هيچ روشنايي و آتشي نبود. آنچنان نوراني بود که نمي شد به آن مستقيم نگاه کرد. از زمين بيرون مي آمد و طول آسمان را طي مي کرد و در طرف ديگر زمين فرو مي رفت. مادربزرگش مي گفت که مادربزرگ او از قول مادربزرگش نقل مي کرده که باري گوي آتشين مدت ها در آسمان ماند. گويي ديگر خيال پايين رفتن نداشت. ولي بالاخره پس از مدتي طولاني پايين رفت و از آن پس ديگر برنگشت. شين هيچگاه اين گوي را نديده بود .نه فقط او که هيچ کس در دهکده ي او يا دهکده هاي مجاور چنين گويي را نديده بود. برايش وجود چنين چيزي باور ناپذير بود. ولي همه ي ترانه هاي دهکده سخن از آن داشت. اہ دايره ي پرنوری که همه جا را روشن مي کرد.

با سوپ قارچش بازی می کرد. اشتها نداشت. به دشت خالی و بی انتها و بالای آن نقطه های سفید گردان در آسمان خیره شده بود و با خود می انديشيد که شايد اگر باری تا انتهای دشت برود...

***

غين از خواب بيدار شد و به اطرافش نگاهی کرد. همه خوابيده بودند. آرام وسائلش را جمع کرد و از کلبه ی سفالی خارج شد. نيمکره ی سرخ مانند هميشه بی تفاوت به همه چيز در افق ايستاده بود. بی تفاوت به تمام دعاهايشان، تمام هدايايشان، تمام قربانی­ هايشان – چگونه می توانست چشمان اشکبار آنها را از خاطر پاک کند؟ - نمی دانست چرا همه آنقدر از نزديک شدن به گوی سرخ هراس داشتند. با وجود هيبت و رنگ خون­مانندش بی خطر می نمود. با محاسباتی که پنهانی از روی سايه ی درخت خشک مقدس کرده بود، فکر می کرد که در عرض يک هفته بتواند آنقدر به نيمکره ی سرخ نزديک شود که با آن صحبت کند. اگر موفق نمی شد، همان بهتر بود که باز نگردد. همان گونه که بسياری ديگر باز نگشته بودند...

***

- پس چرا موقع خواب ترجيح می­ديم که توی تاريکی باشيم؟ اين با عقل جور در نمی­آد!

- من که مشکلی با خوابيدن توی روشنايي ندارم...

- فقط من و تو رو نمی­گم. خيلی ها رو می­شناسم. حتی حيوونا موقع استراحت توی سا­يه­ای چيزی قايم می­شن. حلقه های روی تنه های درخت های قدیمی هم که اصلاً هيچ...

- من اصلاً نمی­تونم زمانی رو تصور کنم که "خوران" بالای سرمون نباشه. سرما و تاريکی...

- نمی­تونی يا نمی­خوای؟ آيا واقعاً می­تونی بپذيری که اين دايره ی داغ و نورانی از ابديت تا ابديت به همين شکل و شمايل بی حرکت توی آسمون بوده باشه و بمونه؟

- مراقب اين حرف زدنات باش. بوی کفر ازشون می­آد. کتاب مقدس می­گه و همه هم می­دونن که تا بوده "خوران" بالای سر ما بوده و همه چيزمون رو هم از اون داريم. بايد به جای فرار از نور و گرماش شکرگزارش باشيم. پرسش کردن راجع به اين مسئله فقط برات دردسر می­کنه. بهتره ساکت بمونی.

- پس تو هم همچين حس داری. پرسشی هست ولی از پاسخش می­ترسی.

- گفتم که...مراقب افکارت باش. دوست ندارم تو رو هم مثل دال از دست بدم. اصلاً چتونه شماها؟ چرا آروم و قرار ندارين؟ چرا نمی­تونين يه جا ساکت و آروم لذت زندگيتون رو ببرين و انقدر همه چی رو زير سوال نبرين؟

- فقط ازت می­خوام که روی حرفهام فکر کنی.



(مونترال - ژانویه 2010)